Dit stukje proza is speciaal geschreven voor mijn huisgenoten. Ik ben wel lekker bezig met de hobbie, maar nu er ook allerlei levende have bij betrokken is, wordt het verhaal iets anders. Daarom dit verhaal. Deze artikelen gaan dan met name over hoe te handelen bij afwezigheid, pech en anderzins. Het zal nooit, nooit, nooit compleet worden… De control unit voor het aquarium is een Arduino DUE en de software is een kopie van de AFSM standaard. De foto is niet recent.

Normaal bedrijf

Wanneer alles een beetje goed gaat, is het allemaal prachtig om te zien en vergt het aquarium enkel regulier onderhoud. Het aquarium “bootst” een stukje natuur na, wat uiteraard niet te vergelijken is met een echt rif. Door allerlei hulpmiddelen probeer ik echter de balance zoveel mogelijk te vinden en te houden. Dit werkt dan d.m.v. een groffilter (de z.g. gafzak) en een skimmer, oftwel eiwit afschuimer. De skimmer is het meest belangrijke filter, deze haalt de meeste afvalstoffen uit het water. Daarnaast worden dagelijks additieven aan het water toegevoegd (meestal een mix van bepaalde sporenelement) en vindt er eens per periode een waterwissel plaats. Ik ververs dan ca. 10% van het aanwezige water door “vers” aangemaakt zeewater op basis van osmosewater en speciaal zout geschikt voor aquaria. Op reguliere basis analyseer ik het water en kijk of er “bijgestuurd” moet worden. Hiervoor moet ik nog heel veel ervaring opdoen. Ik probeer dit te halen uit forums en bezoekjes aan aquarium winkels. 

Heel in het kort wat er op de zolder staat: 

  • Het aquarum met daaronder het filter. Het aquarium is een bakje water met ca. 160L zout water (4L/cm), stenen en levende have. Daaronder een filter met maximaal een inhoud van 65L water, normaal zit er in het filter ca. 30L. Bij calamiteiten -b.v. bij uitval van de stroom- zal er nog water vanuit het aquarium teruglopen in het filter. Ik heb berekend dat dit dan niet meer dan 20L zal zijn.
  • De besturingskast. De besturingskast regelt alle pompen, kleppen, temperatuur meters, nivometers, pH meter, de skimmer en de verwarmingen. Op de besturingskast kan de PC worden aangesloten (via de zijkant). De kast bevat 2 knopjes met een verlichte ring. Deze kast mag NOOIT uit worden gezet. Alle componenten worden door deze kast aangestuurd. 

In normaal bedrijf wordt de linkerknop op de besturing groen verlicht, zoals op bovenstaande foto; alles staat normaal op automaat. Extra informatie via de aansluiting op de PC is niet noodzakelijk. Het nivo in het meest rechter vak van de sump zit zo rond de 10cm en de overlopen van het aquarium maken niet veel geluid. De stromingspomp, rechts op de wand van het aquarium staat aan en de opvoerpomp (het water van beneden uit het filter naar het aquarium) staat aan en maak niet of nauwelijks geluid. De gafzak -groffilter vanaf de overlopen) loopt niet over. De beker boven op de skimmer is niet vol en wat erin zit is donker van kleur.

Mocht je toch iets meer informatie willen, start dan het programma op de PC. Normaal gesproken staan onderstaande pictogrammen op het bureau blad.  Dubbelklik op “Poseidon Reef”. Het programma maakt verbinding met de besturing en presenteert de actuele/dynamische informatie:

Na het maken van de verbinding komt onderstaand scherm in beeld.
In de volgende hoofdstukken, zal ik meer detail informatiem geven .b.t. de eventuele bediening. Onderstaande afbeelding is een normale situatie.

Waar je op moet letten:
Uiteraard moet het nivo voor het aquarium rond “vol” zitten, het nivo van het filter ca. op half vol en de temperatuur binnen de 24 en 26 graden. De pompen en het verwarmingselement in het aquarium moeten aan staan (“1”). De hoeveelheid water vanaf de pomp naar het aquarium moet zitten tussen de 450 en 600 l/min. De kleppen in de aanvoerleiding en de afvoer staan open. Een open klep is in-line gekleurd, een gesloten klep staat “dwars” op de leiding. 

Betekenis van de knoppen op het paneel

Op de besturingskast bevinden zich 2 drukknoppen voorzien van een oplichtende rand. 
De knop ACCEPT/RESET bevat een aantal functies, afhankelijk van de kleur van de rand en duur van drukken op de knop. 

  • Onafhankelijk van de status.
    Bij een druk op beide knop tegelijk met een duur van meer dan 5 seconden, gaat de besturing in alarm. Enkel de meest belangrijke componenten -zoals het licht en de circulatiepomp blijft draaien. De rand van de knop gaat ROOD knipperen (alarm status). Kleppen gaan naar de veilige stand en kleproutes worden bewaakt. Handmatig besturen van de afsluiters geeft direct een klepstoring (klep knippert rood met een geel kader om de afsluiter). Het alarm kan daarna met een druk op de ACCEPT/RESET knop worden geaccepteerd. De rand wordt nu oranje en met HMI kunnen alle componenten op hand worden geschakeld (ook de afsluiters). Na wederom een druk op ACCET/RESET wordt de besturing gereset en probeert de besturing alles op automatisch bedrijf op te starten.
  • Status blauw
    De besturing is bezig met een actie, er is geen interactie van de gebruiker vereist. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het actief zijn van de ATO functie (automatic top off, oftewel het bijvullen van verdampt water met osmose). 
  • Status blauw knipperend
    De besturing wacht op een actie van de gebruiker, raadpleeg HMI voor meer informatie.
  • Status rood knipperend
    Alarm status, levensfuncties draaien, afsluiters gaan naar een veilige stand.
    Bij drukken op de knop wordt het alarm geaccepteerd en zijn handacties mogelijk.
  • Status oranje
    Besturing in een geaccepteerde alarm status. Handacties zijn mogelijk.
    Bij drukken op de knop gaat de besturing resetten en zal proberen op automatisch bedrijf te gaan.

De knop ZOUT bevat de functies voor de zoutwissel

  • Bij drukken op de knop (langer dan 3 sec), wordt de procedure voor de zout wissel gestart. ACCEPT/RESET kleurt BLAUW continue.
    LET OP: deze semi automaat zet de afsluiters richting de drain open; zorg dus dat er een lege jerrycan onder de drain aansluiting aanwezig is van minimaal 15 liter.
    De besturing drained nu het laatste vak van de sump. Er blijft ca. 1 cm water in staan. De RO wordt gestart en vult het compartiment met RO water. Bij voldoende water, stopt de RO en zal een zoutadvies worden gepresenteerd op het display en in de HMI (veld CONTENT). Knop ACCEPT/RESET knippert BLAUW ten teken dat er actie van de gebruiker wordt verwacht. Voeg nu het zout toe en druk wederom 3 sec op de ZOUT knop. ACCEPT/RESET en ZOUT gaan weer continue blauw branden. De besturing start de pomp en gaat nu het water en het zout circuleren over het laatste vak van de sump. Op het moment de temperatuur van het water in de sump hoger wordt dan in het aquarium is het zout ook wel opgelost en stopt de pomp. Het is verstandig om nu het zoutgehalte te meten en eventueel aan te passen. Circuleren met pomp kan via handbedrijf. ACCEPT/RESET gaat weer BLAUW knipperen, bij meer dan 3 seconden drukken, zal de besturing alle afsluiters weer zoals het hoort zetten en gaat alles terug naar automatisch bedrijf.
    De zout balans moet zo weinig mogelijk worden beinvloed. Meet de waardes in het aquarium en de sump, deze dienen gelijk te zijn!

De doseer automaat

Bovenstaand de afbeelding van de 4-kanaals doseerinstallatie. Vloeistoffen worden direct in het aquarium gedoseerd. Doseren vindt plaats via een eigen DIY besturing op basis van de AFSM. Instellen van de frequentie is eenvoudig mogelijk. De pompen hebben een capaciteit van rond de 40ml/min. Het is zaak om van te voren de capaciteit per kanaal te “kalibreren”; meet b.v. gedurende 30 sec de doseerinhoud en vul dan de capaciteit per minuut -in dit geval dus maal 2- op het scherm in. Elke vloeistof lijkt een andere viscositeit te hebben, waardoor dit nodig is. Inmiddels wordt er ATI#1, ATI#2 en Vodka gedoseerd (i.v.m. te hoog fosfaat en nitraat). Wanneer een buffer leeg dreigt te raken, wordt dit op HMI met een “leeg”-alarm weergegeven en op het paneel d.m.v. een blauwe LED.

Bijvullen van RO water.

Het bijvullen van het verdampte water vindt normaal gesproken geheel automatisch plaats. Dit wordt ook wel een ATO systeem genoemd; Automatic Top Off. Voor dit proces zijn een aantal componenten van de besturing van belang; de nivometing van het filter, de TDS meting en het osmose apparaat. Onderstaand nog even het overzicht van het aquarium:

Het osmose apparaat staat onder de CV ketel. Een osmose apparaat haalt het water met hoge druk door een reverse osmose filter en verdeelt het drinkwater (witte slang) van Vitens in een afvalstroom (bruine slang) en een permeaat stroom (blauwe slang). De permeaat stroom bevat -als het goed- is, geen zouten, kalk en mineralen. Dit water wordt gebruikt voor het bijvullen van het verdampte water van het aquarium. Verdampt water uit het aquarium is in principe ook volledig vrij van opgeloste stoffen; water verdampt en alle andere stoffen blijven in het aquarium. Het toevoegen van osmose water is dus van belang voor het op pijl houden van de mineralen en zouten in het aquarium. Zou je het aquarium (bij)vullen met drinkwater, dan zou je langzaam aan het aquarium vergiftigen…

Hoe werkt dat nu?

In het kort de werking. Het nivo in het meest rechter vak van het filter worden gemeten en zal fysiek gemiddeld op ongeveer 10 cm moeten zitten. Binnen bepaalde grensen zal water worden aangevuld vanuit het osmose apparaat. Dit zijn grenzen die staan ingesteld in de parameterlijst van de besturing. Ik heb hier parameters van gemaakt, omdat de meting in de loop van de tijd nog wel eens wil verlopen. Een uitleg over de parameter lijst staat in een apart artikel. Eigenlijk dus heel eenvoudig; te weinig water, osmose aanvullen tot de grens en weer wachten tot er een bepaalde hoeveelheid water is verdampt. Het bijvullen is een automatisch proces wat door de besturing wordt geregeld; beinvloeding is dus niet nodig. Dit wordt kenbaar gemaakt door een continue blauwe lichtring rond de accept/reset knop op de besturing.  

Uiteraard is het automatische proces wel beinvloedbaar. Dit vindt plaats via de PC. Op de PC kan het osmose apparaat op “hand” worden aan/uit gezet en is eventueel het nivo van het filter op een vaste waarde vast te zetten. Advies hoogte bij handbedrijf van het filternivo is 400; dan stopt het automatisch bedrijf voor aansturen van het osmose apparaat. Hierover later meer. 

De besturing blokkeert:

  • wanneer het nivo van het filter abnormaal laag is; misschien is er een lek? Misschien is de meting defect?
  • wanneer het osmose apparaat langer dan 15 minuten aan staat, wordt hij uitgezet. Dit is ook een abnormale situatie die kan zorgen voor verlaging van het zoutgehalte. 

Aandacht punt:

  • De kwaliteit van het Osmose water zal na verloop van tijd toch verminderen; het filter raakt vervuild. Dit kan worden afgelezen aan de TDS meting. Deze staat op het PC plaatje. Tijdens de werking van het osmose apparaat, moet de TDS waarde naar nul 0 gaan. Komt de meting tijdens bedrijf van de osmose niet op 0, dan dient het RO filter te worden gewisseld.


Dagelijks

Dagelijkse punten:

  1. Controleer de werking van de pompen. De pompen in het aquarium -de beide stromingsompen en de opvoer pomp- moeten draaien. Draaien ze niet, neem dan contact met me op.
    Normaal gesproken zal de opvoerpomp tussen de 500 en 600 liter/uur verpompen (computer).
  2. Controleer de lampen. De lampen volgen een dag- nachtritme. Om 14:30 in de middag staat “de zon” op het hoogste punt. ‘s nachts draait “de maan” van oost naar west (enkel flauw blauw licht). Wanneer de lampen het niet doen; neem contact met mij op.
  3. Controleer de opvangbeker van de skimmer. De skimmer staat “los” in het middelste vak van het filter. Hier komen de reststoffen van de eiwitten in terrecht. Wanneer de opvangbeker z’n beetje half vol is, leeg hem dan; haal het deksel van de beker doe dit in een emmer. De beker zit met een rubber ring geklempt in de skimmer, af en toe gaat dit wat moeijlijk, maar lukt altijd om deze los te maken. De beker kan rechtstandig onder het aquarium vandaan worden gehaald. Doe deze ook in de emmer. In de douche kan alles worden schoongemaakt. Het is normaal wanneer het (erg) stinkt. Enkel water gebruiker, géén zeep. Zet daarna alles terug op de skimmer. Let op: zorg er altijd voor dat er geen vervuild water in de filterbak komt. Op de skimmer zit een regelknop; de stang met de zwarte knop; normaal gesproken hoef je hier niet aan te komen. Knop rechtsom; meer schuim, linksom minder.
  4. De gafzak -het voorfilter- loopt langzaam vol en gaat op den duur overlopen. Wissel deze in dat geval uit voor een schone; haak de plastic beugel los -over de rand- en druk deze zover omlaag, dat de beugel en de gafzak, uit het filter kan worden gehaald, laat de boel uitdruppen boven het filter en haal alles onder het aquarium vandaan. Plaats een schone gafzak in de beugel en zet alles terug; schep -als het ware- de uitloopleidingen in de gafzak en hang de beugel op z’n plaats.
  5. Controleer het nivo in het meest rechter vak van het filter. Deze moet rond de 10 cm staan (gele duimstok). Bij een afwijking plus of min 3 cm; neem contact met mij op.
  6. Controleer de overloop in het aquarium. Eventueel kun je met een theelepel aanwezige slakken uit de overloop verwijderen; de slakken kunnen terug in het aquarium.
  7. Het display op de verwarming links achter in het aquarium geeft de huidige tempratuur aan; 24 of 25 is normaal. Wanneer het display op de verwarming uit is; neem contact met mij op. Boven de 25,75 graden gaan de ventilatoren rechts op het aquarium aan. Ze gaan weer uit wanneer de temperatuur onder de 25,5 graden komt. Ze kunnen dus aanstaan.
  8. Voor het voeren van de vissen is een aparte notitie aanwezig bij mijn aanwezigheid.
  9. Links naast het filter onder het aquarium, staat de doseer automaat; de 4 blauwe pompjes. Controleer enkel of er nog vloeistof in de flesjes aanwezig is en kijk of alle slangetjes nog op z’n plaats zitten en niet lekken. Mocht er iets niet goed zitten; neem contact met mij op.
  10. Op de besturingskast zitten 2 knopjes met lichtringen; de linker schijnt groen, geel, oranje of blauw en de rechter schijnt altijd blauw. Wanneer de knopjes niet verlicht zijn (of er brand helemaal niks in de kast); neem contact met me op.

Opmerking:

  • Het aquarium is voor een deel automatisch werkend; het kan dus zijn dat plotseling de Osmose aan gaat (harde klik van een waterafsluiter en water toevoer in het laatste vak van het filter) of het aanslaan van het doseerpompje voor het reinigen van de doseerleiding (één keer per uur).
  • Wanneer je het aquarium aantreft in een alarm toestand, zal het linker knopje op de besturingskast “rood” knipperen; neem contact met mij op. 
  • Veel informatie kan uit de PC worden gehaald. Doe hier je voordeel mee.